Ülkenin çeşitli bölgelerinde bulunan 132 diri fay üzerinde çalışma gerçekleştiren bilim insanları, fayların deprem tarihçesi, faylar üzerinde en son depremin ne zaman meydana geldiği ve bu faylarda depremlerin tekrarlanma olasılığını araştırıyor.
Elde edilen verileri kamu kurumları, belediye ve ilgili birimlerle paylaşmayı hedefleyen bilim insanları, şehirlerdeki imar planlarının sonuçlara göre şekillenmesini sağlamayı planlıyor.
Bilim insanlarından elde edilen veriler AFAD tarafından Afet Risk Azaltma Sistemi’ne de (ARAS) entegre edilecek. Sistemle afetlerin olası etkilerinin en aza indirilmesi hedefleniyor.
AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023’teki depremlerden sonra ihtiyaç olduğu için böyle bir projenin hayata geçtiğini söyledi.
Projenin birçok paydaşı bulunduğunu anlatan Tatar, şöyle konuştu:
“TÜBİTAK’ın yürütücülüğünde 24 üniversiteden 100’ün üzerinde araştırmacının yer aldığı 300’ün üzerinde bursiyerin görev aldığı büyük bir proje. Türkiye’de 500 civarında deprem üretme potansiyeli bulunan diri faylar var. Bu fayların eski deprem tarihçesinin bilinmesi, bu faylar üzerinde en son depremin hangi tarihte meydana geldiği, bu depremin ne kadar yer değiştirmeye neden olduğu ve depremlerin bu faylarda tekrarlanma aralığının bilinmesi son dere önemli. Bunu elde ettiğimizde birçok imar planında kullanabileceğiz. 6 Şubat 2023’ten sonra MTA sorumluluğunda olan bu çalışmaya destek vermeye başladık.”
Sonuçlar ARAS’a entegre edilecek
Prof. Dr. Tatar, Türkiye’de önceliklendirilmiş faylar üzerinde çalışma yürüttüklerini ifade etti.
Çalışmaların önemli olduğunu belirten Tatar, şunları söyledi:
“132 diri fay üzerinde aynı anda yürüyen bir proje dünyanın en büyük paleosismolojik projesidir. Dünyada bu boyutta ve büyüklükte aynı anda 132 fayın birlikte çalışıldığı başka bir proje yok. Projeden elde edilen sonuçları birçok yerde kullanacağız. Özellikle bütünleşik ve risk haritalarını oluştururken elde ettiğimiz veriler önemli bir altlık oluşturacak. Proje sonrasında Türkiye Diri Fay veri tabanı oluşmuş olacak ve bunu Afet Risk Azaltma Sistemi’ne (ARAS) entegre edeceğiz. Belediyeler ve kamu kurumları projenin sonuçlarını kullanma, değerlendirme ve uygulamaya koyacak.”
Türkiye’deki fay hatlarının uzunluğu 14 bin 500 kilometre civarında
Türkiye’de birçok fay hattı bulunduğunu dile getiren Tatar, yapılacak her çalışmanın önemli olduğunu söyledi.
Tatar, şöyle konuştu:
“Ülkemiz dünya topraklarında en fazla diri fay bulunduran ülkesi, toplamda 485 tanımlanmış diri fay var. Hala bu çalışmalar devam ediyor ve bunlar sürdükçe bu sayı belki de 500’ün üzerine çıkacak. Bu dinamik bir süreç, bu süreçte kurum ve bilim adamları yaptıkları bu çalışmalarla buna katkı sağlıyorlar. 485 diri fayın uzunluğunu dikkate aldığınızda 14 bin 500 kilometre gibi bir uzunluk çıkıyor ve bu ciddi bir rakam. Böyle bir ülkede sürekli bu çalışmaları artırmamız gerekiyor. Ortaya çıkan sonuçları mantıklı ve sağlıklı bir şekilde kamu kurumları ve vatandaşa sunulması önemli.”
